Nederland is weer het beste jongetje van de klas

 
Auteur: Simon Bakker
 

Het EK voetbal is in volle gang. En ook op andere velden doet Europa steeds meer van zich spreken. Al doet Nederland niet mee aan het EK voetbal, op die andere Europese velden spelen we vaak een hoofdrol en zijn we kampioen vooroplopen. Zoals met het UBO-Register, één van de laatste breisels uit de Europese koker. Ooit van gehoord? Velen van onze nieuwsbrieflezers waarschijnlijk niet; maar voor de meesten wel van belang.

Want het gaat wederom om privacy. En een lastenverzwaring!!!

Vorig jaar heeft de EU een richtlijn aangenomen die tot gevolg heeft dat de eigenaren/belanghebbenden van in de EU opgerichte vennootschappen en andere entiteiten verplicht moeten worden opgenomen in een centraal register. Die eigenaren/belanghebbenden worden UBO’s genoemd, Ultimate Beneficial Owners. Doel van het register is witwassen van gelden, fraude en terrorisme tegen te gaan.

De lidstaten van de EU moeten de Richtlijn uiterlijk op 26 juni 2017 in hun wetgeving hebben opgenomen.

Maar wat betekent dat allemaal en wat is belangrijk om te weten? In deze nieuwsbrief vertellen we er wat meer over.

Wanneer ben je UBO?

Daar kunnen we kort over zijn. Ook omdat we het beperken tot Nederland. Je bent UBO wanneer je méér dan 25% van de aandelen of stemrechten hebt van een rechtspersoon of gerechtigd bent tot 25% of meer van het vermogen van een juridische constructie of rechtspersoon. In Nederland gaat het dan om aandeelhouders in BV’s en NV’s, maar ook om partners in vennootschappen onder firma, maatschappen en commanditaire vennootschappen. En ook om certificaathouders als de aandelen zijn gecertificeerd via een (Stichting) Administratiekantoor.

Wat wordt in het Register vermeld?

Dat zijn ten minste de volgende gegevens van de UBO: naam, geboortedatum, nationaliteit, woonland en een omschrijving met daarbij de omvang van het belang. Ik noem dit maar even de ‘UBO-basisgegevens’. Dit zijn ook de gegevens die door iedereen ingezien kunnen worden (meer daarover verderop). Daarnaast kunnen ook andere gegevens en informatie in het Register worden opgenomen. Die zullen dan door andere instanties zoals bijvoorbeeld de relevante autoriteiten van de lidstaten van de EU worden aangeleverd.

Wat moet je doen wanneer je UBO bent?

In principe niet veel. Want de rechtspersonen en andere entiteiten krijgen de verplichting om de UBO-basisgegevens aan te leveren; niet de UBO zelf. Maar als DGA of bestuurder ben je natuurlijk meestal ook vertegenwoordiger van de betreffende entiteit. En dan ben je via die weg weer wel verantwoordelijk voor de aanlevering van de gegevens.

Wie beheert het Register en wie controleert of de informatie juist is?

Het Nederlandse register zal zoals het er nu naar uitziet beheerd gaan worden door de Kamer van Koophandel (kvk). Wat de kvk precies gaat doen is nog onduidelijk. Maar ook personen of instanties die de identiteit van hun cliënten moeten controleren krijgen de plicht opgelegd om verschillen die zij constateren tussen de gegevens in het register en de werkelijkheid door te geven aan de kvk. Dat geldt dus o.a. voor banken, verzekeraars, notarissen, advocaten en makelaars. En voor fiscalisten, zodat ook wij deze dans niet zullen ontspringen!

Wat gebeurt er als de UBO-basisgegevens niet, niet juist, onvolledig of niet op tijd worden aangeleverd?

Dan is sprake van in ieder geval een economisch delict. Een geldboete of andere straf kan het gevolg zijn. En de kans dat je onder het vergrootglas van een overheid komt te liggen wordt natuurlijk groter.

Wie kunnen het register inzien?

Als het aan de Nederlandse overheid ligt kan iedereen die het register wil inzien dat ook doen. Nederland wil kiezen voor een zogenaamd openbaar register. Je moet er wel voor betalen. Je wordt geregistreerd wanneer je kijkt. En je krijgt alleen de UBO-basisgegevens te zien. Niet de andere gegevens. Die zijn alleen beschikbaar voor de bevoegde autoriteiten en opsporingsdiensten.

“Bij een risico op fraude, ontvoering, chantage, geweld of intimidatie kan bij de kvk een verzoek worden ingediend om de UBO-basisgegevens af te schermen” schrijft de Minister in een brief van 26 april jl. met antwoorden op Kamervragen. Maar of daar in de praktijk iets van terecht gaat komen is op dit moment hoogst twijfelachtig.

Nederland zou ook kunnen kiezen voor een besloten register. Dan zouden alleen een beperkt aantal personen toegang hebben. Volgens de Richtlijn zijn dat ten minste de volgende personen en instanties:

• De bevoegde autoriteiten van de lidstaten van de EU;
• De inlichtingendiensten van de EU;
• Instellingen en Personen die de identiteit van hun cliënten moeten controleren;
• Andere personen indien zij daarbij een legitiem belang hebben. Hiervan is sprake als het belang verband houdt met (het blootleggen van) het soort activiteiten dat de richtlijn wil tegengaan, zoals het witwassen van geld, het financieren van terrorisme en daarmee verband houdende delicten, zoals corruptie, fiscale misdrijven en fraude.

Welke impact heeft het UBO-register?

Dat sprake is van een inbreuk op privacy behoeft geen betoog. En dat de kans op fraude, ontvoering, chantage, geweld of intimidatie toeneemt behoeft ook geen betoog. Met name op deze gevolgen richt zich de veelheid aan kritiek die inmiddels is losgekomen. Te meer omdat Nederland, voorlopig als enige land naast Engeland, kiest voor een openbaar register.

Uiteraard zal het Register ook tot nieuwe administratieve lasten leiden. Overigens is het beperken van de (extra) administratieve lasten het argument van de Minister om voor een openbaar register te kiezen. Dan hoeft er namelijk minder te worden gecontroleerd. Maar waarom dit argument zwaarder dient te wegen dan de verdergaande aantasting van de privacy die gepaard gaat met een openbaar register (met alle mogelijke gevolgen van dien) is op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Zie daarover bijvoorbeeld de kritiek vanuit de organisatie voor familiebedrijven in Nederland, FBNed.

Ook voor ons nemen de administratieve lasten toe. Want wij worden verplicht te controleren of de gegevens van onze cliënten op juiste wijze in het register staan. Hoe vaak we dat moeten doen is nog onduidelijk. Elk jaar? Of nog vaker? Want hoe kunnen wij anders weten of er in het register iets is veranderd? Één ding is zeker, daar zitten wij niet op te wachten. Want we willen uit principe niet nog meer een verlengstuk van de overheid worden. En we zitten al helemaal niet te wachten op extra kosten.

Waarom is een UBO-register nodig?

Goede vraag? Voor UBO’s die niets in het buitenland doen behalve op vakantie gaan, zie ik de toegevoegde waarde niet. De UBO-basisgegevens zijn als het goed is toch al bekend bij de instanties die ze behoren te kennen. Voor UBO’s die wel iets in het buitenland doen is er misschien wel een belang. Het wordt voor de buitenlandse overheid iets makkelijker uit te vinden of iemand UBO is en zo ja waarin. Aan de andere kant, er vindt ook nu (zonder register) al informatie-uitwisseling plaats tussen overheden en is dat niet voldoende? Ik zou zeggen van wel. Zeker wanneer in de aangifte inkomstenbelasting, of in de buitenlandse variant daarvan, gerichte vragen over het UBO-schap moeten worden beantwoord. Lijkt mij een prima alternatief! En wanneer dat niet werkt omdat iemand wil frauderen of iets anders crimineels wil doen, zal het register ook niet helpen, vrees ik.

Overigens heb ik de actieve informatie-uitwisseling zelf, als inwoner van België, ook mogen ervaren toen de Belgische fiscus mij vroeg waarom ik de rente op mijn in Nederland aangehouden levenslooprekeningetje niet had aangegeven in België? Dat werkt dus goed en ik vind het ook goed dat dergelijke vragen worden gesteld. Want je dient gewoon een correcte en volledige aangifte in te dienen. Dat doen wij voor onze cliënten en dat doe ik ook voor mijzelf. En dat van die rente, dat kon ik prima uitleggen. Uiteraard!